Piotr Z. Pomianowski
Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808–1852
Warszawa 2018
sugerowana cena detaliczna: 39,50 zł
ISBN: 978-83-65900-06-7 | stron: 449 | oprawa: miękka
UWAGA! Wyróżnienie Jury Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka!
Pierwsza książka pokazująca, jak wyglądała praktyka rozwodowa na centralnych ziemiach polskich w XIX po rewolucji, jaką wprowadził dopuszczający rozwody Kodeks Napoleona. Poza analizą przepisów prawa, prezentuje ona podmioty procesu, jego przebieg i podstawy wytaczania spraw rozwodowych, przytaczając wiele cytatów z orzeczeń i zeznań świadków. Ponadto zawiera m.in. charakterystykę rozwodzącej się populacji oraz wykaz wszystkich ok. 2000 spraw rozwodowych, do których dotarł autor (choć dotąd uważano, że było ich kilka lub kilkanaście), a także liczne ilustracje.
Pełny opis:
W 1808 roku na centralnych ziemiach polskich wprowadzono Kodeks Napoleona, dopuszczający cywilne rozwody. Jednak w literaturze przedmiotu wspominano dotąd o zaledwie kilku lub kilkunastu przypadkach rozwiązania małżeństwa w Księstwie Warszawskim i Królestwie Kongresowym, wskazując, że instytucja ta nie przyjęła się nad Wisłą.
Tymczasem autor niniejszego opracowania ustalił, że na podstawie Kodeksu Napoleona rozwiązano na ziemiach polskich około 2000 małżeństw (z czego ponad 900 potwierdził źródłowo). W świeżo wydanej monografii wszechstronnie prezentuje nieznany dotąd fenomen, jakim w polskim społeczeństwie pierwszej połowy XIX wieku był rozwód cywilny. Poza przepisami prawa analizuje m.in. skalę zjawiska, prezentuje podmioty procesu (sąd, prokurator, strony i ich pełnomocnicy), jego przebieg i podstawy wytaczania spraw rozwodowych (wskazuje tym samym przyczyny rozpadu więzi rodzinnych). Ponadto książka zawiera charakterystykę rozwodzącej się populacji oraz wykaz przeszło 900 par, które rozwiodły się korzystając z Kodeksu Napoleona. Tekst urozmaicają liczne cytaty z orzeczeń sadowych i zeznań świadków jak również ilustracje, wykresy i schematy.
Podstawą analiz jest obszerny materiał źródłowy, obejmujący przede wszystkim zachowane wyroki trybunałów cywilnych pierwszej instancji (m.in. działających w Bydgoszczy, Kaliszu, Krakowie i Warszawie) oraz akty stanu cywilnego oraz załączane do nich dokumenty.